De auto ontwerper

De ontwerper van een product, we kiezen hier even de auto maar andere voorbeelden spreken ook voor zich, weet doorgaans niet alleen het ontwerp van een product vorm te geven, maar heeft tevens een grondige kennis van de werking ervan. Wanneer we een product kopen, denk aan medicijnen, dan wordt de instructiehandleiding meegeleverd, alsmede voorschriften voor gebruik. Deze voorschriften zijn bepaald door de ontwerper en wel om de simpele reden dat hij/ zij het kan weten. Wijken we af van die voorschriften door de ontwerper gesteld, dan kunnen er ongelukken gebeuren, zoals laatst ook in de krant stond over een jongen die een heel pakje paracetamol in één keer had ingeslikt, met flinke leverschade tot gevolg.

Vreemd genoeg accepteren we dit gewoon.

Want, het verhaal van de Schepping met bijgeleverde instructie handleiding is namelijk niet anders. God, de ontwerper en maker van alles, kent de werking van Zijn ‘product,’ en geeft overeenkomstig instructies mee. Deze zijn vastgelegd in de Bijbel, de instructiehandleiding van de schepping zeg maar. De Bijbel is gelukkig meer dan dat en vertelt het verhaal van de mensheid die al of niet goed omgaat met de gegeven voorschriften.

Voorschriften hebben in feite een preventief doel: volgen we ze op, dan hebben we er profijt van. Verder geven voorschriften ook aan wat te doen, in geval het misgaat. En natuurlijk geven voorschriften ook de grenzen aan en de bijwerkingen van een product. De risico’s zeg maar.

De Bijbel is niet anders, maar helaas wordt dit door steeds minder mensen gezien. Met als gevolg dat er veel misgaat, en dan vooral in relationele zin. God is een God van relaties, en Zijn voorschriften hebben vooral te maken met deze relaties. Wat doe je wel en wat doe je niet. Niet met als doel om ons te beperken, maar juist om ervan op te kikkeren. Medicijnvoorschriften hebben tot doel het product goed zijn werk te laten doen, nl. genezing of het voorkomen van erger.

Uit het feit dat God bij het product, de instructies meelevert blijkt al een stukje van Zijn genade: hij laat de schepping niet aan het toeval over, zodat we eerst pas werkenderweg, door vallen en opstaan, de werking ervan doorkrijgen, maar Hij geeft werkinstructies en procedures. Waar we ons daar niet aan houden, ontstaan ongelukken. Met schade aan het product tot gevolg. En die schade is helaas soms onherstelbaar.

Jammer genoeg heeft de kerkgeschiedenis te lang, te vaak en teveel de morele kant benadrukt en dan vooral de negatieve kant. Vooral in het Calvinistische Nederland heeft dat zijn sporen nagelaten (afkeer van kerk en geloof), hoewel Calvijn in veel dingen veel losser was dan zijn volgelingen. De nadruk is komen te liggen op een religie van zonde, oordeel en vergelding. We hebben verzuimd te benadrukken dat God een God van genade is, en dat begon dus al bij de Schepping. Is daarmee gezegd dat we eerder een soort zoetsappig christendom moeten aanhangen? Nee, genade, liefde én straf zijn beide kanten van dezelfde medaille, maar meer in de zin van gevolgen dan van de intentie tot vergelding.

Laat ik dat uitleggen.

Er wordt wel eens beweerd: ‘God straft onmiddellijk!’ Als dat zo was, zaten we hier niet, u niet, ik niet, geen van ons allen. Deze aarde zou niet meer bestaan. God is echter heel anders, dan wat hier beweerd wordt. Hij is oneindig geduldig en genadig met ons als mensen. Door de hele Bijbel heen, blijkt dit telkens weer. De voorbeelden zijn talrijk:

(Gen. 2, 17)  “Eet nou niet van die boom, want dan gaat het verkeerd!” Zo waarschuwen we onze kinderen ook voor allerlei dingen, niet? En ieder van ons heeft zo ‘zijn/ haar boom’ om niet van te eten… nietwaar?

(Gen. 4, 15) Kaïn kreeg een merkteken dat wie hem tegenkwam, hem niet zou vermoorden. Dit was na zijn aanslag op Abel. Zelfs daarvoor waarschuwde God Kaïn al… Is God dan intentioneel uit op vergelding? Nee, Hij is genadig. Abel was al dood, Kaïn niet ook nog. God is een God van leven!

(Jozua 5 & 6) Uiteindelijk vielen de muren van Jericho. Wij als mensen zien dan de victorie door het volk van Israël, maar het ligt anders. God heeft de stad tot het uiterste de kans gegeven zich tot Hem te keren. Want, alle mensen in de stad kenden de geschiedenis van de val van de toenmalige wereldmacht Egypte, door toedoen van Israel en waren bang. En ook in dat proces van interactie tussen Mozes en farao, gaf God de farao lang de tijd, van gedachten te veranderen. Maar helaas…

(Jona 3) Jona werd naar de stad Ninevé, een machtige metropool in die tijd, gestuurd om hen te waarschuwen: ‘houd rekening met je Schepper, anders loopt het niet goed af.’ Vaak wordt hier het strafelement benadrukt, maar God ziet het anders, Hij baalt ervan om de gevolgen van het slechte gedrag in de stad te moeten uitvoeren, en dus geeft Hij een waarschuwing. Ninevé beantwoordt dit positief en de aangekondigde rampen gingen niet door: God is blij met de verandering van mentaliteit! (dit was een mentaliteit van liefdeloosheid, zelfzucht, egoïsme, geldzucht, uitbuiting, vernedering, vergelding, moord, diefstal, verkrachting etc.)

Enzovoort.

Ook in Openbaring, de hoofdstukken met de hoornblazers, de zegels en de aangekondigde rampspoeden, wacht God tot het alleruiterste met de gevolgen van onze opstelling en mentaliteit in de wereld van nu, want ‘Hij wil niet dat iemand verloren gaat.’ (2 Petrus 3, 9).

Nou, is dat genade of niet?

Het zit in ons denken verkeerd! God is genadig. Wíj zijn rancuneus en uit op elimineren van alles wat ons niet aanstaat. Maar zo is Hij niet! Het is maar waar je de nadruk op legt… en dan vooral in de prediking.

En, dat er uiteindelijk allerlei dingen misgaan, is omdat we de instructiehandleiding niet lezen of niet navolgen, ja dat is dan toch logisch. Lezen dus die Bijbel, in plaats van er een mening over hebben zonder de inhoud goed te kennen. Wie de Vader goed kent, weet wat er bedoeld wordt: voorschriften zijn gewoon als verkeersregels, bedoeld om alles in goede banen te leiden en ongelukken te voorkomen. Niet om ons te pesten…

Jacques