Denominaties
De apostel Paulus én Jezus Zélf (Joh. 17), hamerden keer op keer weer op onderlinge liefde en eenheid. Niet zonder reden: eenheid en liefde zijn de kernwaarden van het evangelie die aantrekkingskracht hebben op de zonder God verloren mens. Helaas leert de kerkgeschiedenis ons een trieste praktijk van scheidingen en afsplitsingen. Paulus noemt ze zelfs ‘haarkloverijen’ (1 Tim. 6, 4). In een artikel over geloven in het FD van vandaag (17/04/2023) werd theoloog en emeritus predikant Johan Goud geïnterviewd. Hij schetst – uit onderzoek onder vele vrienden – een beeld van wat geloven hedentendage inhoudt. En constateert daarbij uit de vele reacties dat het woord ‘vertrouwen’ het beter doet dan ‘geloven,’ mede gebaseerd op (citaat) “…ervaring met autoritaire en intolerante vormen … en de tijd van de godsdienstoorlogen … heeft geleid tot een in Europa diepe afkeer van religieus fanatisme.”
De vele reacties op zijn vragenlijst geven de tekst uit Hebreeën (11, 1-6) gelijk: “Het geloof nu is de zekerheid der dingen…” Zekerheid en vertrouwen gaan hand in hand. De moderne mens heeft dus ondanks alles gelukkig een tamelijk scherp beeld over gehouden van wat het zou moeten zijn.
Ten grondslag aan scheuringen en denominaties in het algemeen ligt de eigendunk (‘opgeblazenheid’) en het zgn. eigen gelijk. Ook hier is de Bijbel tegendraads aan de huidige ik-trend in de maatschappij: “Lijd liever ongelijk…” (1 Cor. 6, 4-8). Uiteraard staat dit los van de zuiverheid in de doctrine waar Paulus het in zijn brieven aan Timotheüs vaak over heeft, en gezien de situatie in o.m. Efeze nodig was. Maar de kern hierin dient steeds te zijn: “Iedere geest die belijdt dat Jezus Christus in het vlees is gekomen, is uit God.” (1 Joh. 4, 2-3). Zo bezien vallen vele stromingen binnen deze definitie, behalve Mormonen, Jehova’s Getuigen en andere sekten die het God-zijn van Jezus en zijn komst in het vlees ontkennen, en een zgn. ‘apostolaat’ tussen Jezus en mens inschuiven, tot meerdere eer en glorie van het leiderschap. Het hoeft geen betoog dat dit haaks staat op Jezus’ boodschap aan de discipelen bij de voetwassing. Bovendien is er buiten Jezus geen verzoening met de Vader.
Gezien de deplorabele staat van de wereld, is eenheid geboden. De rest is bijzaak. Parallel aan de theorie van de markt (Dr. Ph. Kotler), zou je kunnen zeggen dat wanneer de markt terugloopt (negatieve groei), de noodzaak tot fusies & overnames toeneemt, om in ieder geval toch enig marktaandeel en continuïteit te behouden. De ‘markt voor vertrouwen in Christus loopt (in Europa) terug,’ en is dat niet – synchroon met de bevindingen van Johan Goud – terecht te wijten aan het feit dat Jezus’ volgelingen niet altijd die leesbare brieven zijn geweest (2 Cor. 3, 3) die van hen wordt gevraagd te zijn?
Mensen hebben schoon genoeg van ‘wij & zij’ dialectisch denken in religies. En ze hebben gelijk. Ikzelf ben niet alleen a-religieus, maar zelfs anti-religieus! Ik verkies relatie (met de hemelse Vader) boven religie. Religie vereist zelfredding, relatie is gebaseerd op wederkerige liefde (Joh. 14, 15 & 21) en redding is gebaseerd op de eenzijdige gift van genade (Ef. 2, 8-9) van God Zelf.
Wat niet wegneemt dat ik enorm kan genieten van bepaalde rituelen en symbolen, maar alleen omdat daarin steeds de liefdesboodschap van God doorklinkt.
Ook hier in Chili lopen we ertegen aan dat de vrije groeperingen zich afzetten tegen de katholieke Kerk. Uiteraard proberen we dit soort oeverloze discussies te vermijden, maar wanneer nodig confronteer ik de mensen met hun eigen hartshouding: ‘hoe is jouw houding ten opzichte van deze broeders en zusters?’ ‘Waarom oordeel je, terwijl je in je Bijbel leest dat dit niet de bedoeling is?’ ‘Als je je vijanden moet liefhebben, is het dan teveel gevraagd die andere denominaties ook lief te hebben?’ ‘Zijn de protestanten en evangelicalen lieverdjes zonder zonden?’ ‘Waar is jouw genade in je hart voor die ander, terwijl jouzelf zoveel is kwijtgescholden?’ (Matth. 18, 21-35) Enz.
Ik sluit mijn ogen niet voor misstanden in de Kerk, maar weet ook dat die van alle tijden zijn. Lees de brieven van Jezus aan de eerste gemeenten er maar op na: “Ik heb tegen u dat… etc.” (Opb. 2). Toch gaat Hij verder met Zijn Kerk, zonder in te gaan op wie er nu gelijk heeft. Want, de Kerk heeft een mandaat, in plaats van schijngevechten op de vierkante micrometer (‘haarkloverijen’), is er een wereld aan verlorenen te winnen. Dát is prioriteit!
Eén ouderhelft in mijn jeugd fulmineerde altijd: ‘die rotkatholieken ook altijd,’ in politiek-religieus verweven zaken (zie eerdere blog over ‘politisering, scheiding Kerk & Staat). Als kind verbaasde ik me hier altijd over en kreeg er een stevige afkeer van. Uit eigen onderzoek, kwam ik in de Bijbel een geheel andere attitude tegen, welke me aansprak. En dat is een boodschap van eenheid, liefde en genade, binnen de kaders van een zuivere Christus-in-het-vlees-centraal doctrine uiteraard. Daar is bij de katholieken in ieder geval sprake van, en dus is er basis voor samenwerking. Bovendien kunnen we van hen de barmhartigheid leren, in woord en daad waar evangelisch christendom het evangelie teveel gemythologiseerd heeft (Jac. 2).
Laten we steeds ons eigen hart onderzoeken of onze doctrine nog zuiver is, met een hart dat in liefde uitgaat naar de ander.
